Kto jest na czacie |
Na czacie jest 0 użytkowników [
Zaloguj się by wejść na czat ] |
Witamy Gość |
Obecny czas to 2024-11-02, 16:49 |
Kto jest na Forum |
Przez ostatnie 24 godziny byli na forum: 1 Zarejestrowany, 0 Ukrytych i 389 Gości |
Z zarejestrowanych: lalo
|
Użytkowników w ostatniej godzinie:389 |
[ Kto jest na Forum ] |
Na Forum jest 170 użytkowników :: 0 Zarejestrowanych, 0 Ukrytych i 170 Gości Zarejestrowani Użytkownicy: Brak Najwięcej użytkowników 555 było obecnych 2024-04-29, 10:49 |
|
|
Portal miłośników oczek wodnych |
Masz oczko wodne...tu znajdziesz wszystko. |
Pleśniawka |
Autor: Hubert @ 2006-03-14, 22:11 |
Pleśniawka w hodowli ryb akwariowych i sposoby walki z nią
dr Hubert Zientek
Pleśniawkę u ryb akwariowych wywołują grzyby z rodzajów Saprolegnia i Achlya, które są szeroko rozpowszechnione w środowisku wodnym. Schorzenie występuje zwykle wtórnie w miejscach wtargnięcia grzyba przez ranki i uszkodzenia w powłokach ciała oraz na obumarłych i nie zapłodnionych ziarnach ikry. Odpowiednio i w porę leczona jest całkowicie wyleczalna.
Etiologia
Źródłami zakażenia ryb i ikry mogą być osobniki chore, padłe (w tym także inne organizmy wodne, np. rozwielitki), rozkładające się resztki organiczne (np. niedojedzona karma) oraz obumarła lub uszkodzona ikra. Najlepsze warunki do rozwoju grzyby znajdują w niskiej temperaturze wody. Rozwój obydwu rodzajów grzybów jest podobny i został szczegółowo opisany przez Antychowicza (1996) i Prost (1989). Warto jedynie wspomnieć, że grzyby te rozmnażają się bezpłciowo za pomocą zarodni oraz płciowo z udziałem lęgni i plemni. Obserwuje się również zjawisko tzw. diplanetyzmu polegające na występowaniu w rozwoju bezpłciowym dwu stadiów pływek (Prost 1989). W rozmnażaniu bezpłciowym z pływek drugiego stadium lub niekiedy z trzeciego powstaje grzybnia. U Achlya w przeciwieństwie do Saprolegnia w rozwoju bezpłciowym pływki pierwszego stadium są nieruchome i nie mają wici. W procesie rozmnażania płciowego grzybnia może powstać bądź bezpośrednio z oospory (zygota z podwójną otoczką), bądź też w wyniku jej podziału z zoospor (pływek zaopatrzonych w dwie witki).
Aby mogło dojść do zarażenia ryby akwariowej grzybami musi wystąpić jednocześnie kilka czynników usposabiających. Na pierwszy plan wysuwa się pogorszenie warunków środowiskowych (gwałtowny i utrzymujący się spadek temperatury wody, zubożenie wody w tlen spowodowane rozkładem substancji organicznych zalegających na dnie). Następnie istotne jest uszkodzenie powłok ciała oraz osłabienie organizmu ryby w wyniku takich stresorów jak: walki godowe, uciążliwy i wadliwie przeprowadzony transport, wymiana wody, głód, inwazja pasożytów zewnętrznych (np. Ichthyophthirius, Dactylogyrus, Gyrodactylus) lub zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi, pogorszenie parametrów fizykochemicznych wody (krańcowo niskie lub wysokie pH, zatrucia np. minią), błędy popełniane przez hodowcę (nieumiejętne łapanie ryb siatką, chwytanie ręką, brak zabezpieczeń przed wyskakiwaniem z akwarium, niewłaściwy dobór gatunkowy, a zwłaszcza łączenie ryb agresywnych z łagodnymi, umieszczanie w zbiorniku przedmiotów o ostrych krawędziach itp.).
Bardzo łatwo dochodzi do zakażenia ikry grzybami wskutek braku odkażenia wody środkiem grzybobójczym, niedostatecznego natlenienia, niewłaściwie przeprowadzonego tarła (np. u ryb odbywających tarło grupowo użycie zbyt małej liczby samców lub użycie niedojrzałych osobników, co prowadzi do powstania wysokiego odsetka jaj nie zapłodnionych), błędów hodowlanych, a zwłaszcza żywieniowych (niewłaściwe karmienie tarlaków przed tarłem) oraz złej jakości wody w zbiorniku tarliskowym (użycie wody nie odstałej lub zanieczyszczonej produktami rozkładu substancji organicznej itp.).
Objawy kliniczne i patogeneza
Zwykle w miejscach uszkodzenia skóry ryb, na płetwach, skrzelach, a niekiedy na gałkach ocznych i otworach nosowych pojawiają się kłaczkowate, puszyste, przypominające strzępki waty kolonie grzyba o brudnobiałej barwie. Mogą one być różnej wielkości, od pojedynczych nitek do kłębków o średnicy dojrzałej wiśni. Charakterystycznym objawem u chorych ryb jest ocieranie się o podłoże, rośliny i przedmioty znajdujące się w akwarium. Zwierzęta desperacko starają się zrzucić z siebie kolonie grzyba. Czasami wręcz wyskakują z wody. Często ryby przestają jeść, chudną, są apatyczne i mają posklejane płetwy. Niekiedy strzępki grzyba wnikają w głębsze warstwy skóry, mięśni, aż do narządów wewnętrznych powodując ubytki wskutek obumierania tkanek. Dzieje się tak zwłaszcza u ryb krańcowo osłabionych lub dodatkowo zarażonych pasożytami lub drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Najbardziej niebezpieczny jest rozrost grzybni na skrzelach. Wtedy znacznemu zaburzeniu ulega oddychanie prowadząc do niedotlenienia organizmu. Ryby „dyszą” intensywnie poruszając wieczkami skrzelowymi. Gromadząc się pod lustrem wody ociężale chwytają powietrze z warstwy powierzchniowej, która jest najbardziej bogata w tlen. Wieczka skrzelowe są odchylone, niekiedy bardzo znacznie. Przy ogólnym zarażeniu skóra ryby matowieje, a skrzela przybierają barwę początkowo ciemnoczerwoną, a potem stopniowo coraz bardziej bledną i pokrywają się obfitym śluzem. W tym stadium choroby następuje całkowite zaprzestanie pobierania pokarmu. Zwiększa się przy tym podatność na zarażenie pasożytami zewnętrznymi, zmniejszeniu ulega odporność organizmu na choroby oraz następuje obniżenie progu tolerancji na trucizny rozpuszczone w wodzie. Zaatakowanie przez pleśniawkę gałek ocznych prowadzi w większości przypadków do ślepoty.
Nie zapłodnione lub obumarłe z powodu różnorodnych przyczyn ziarna ikry bardzo szybko, zwykle jako pierwsze, ulegają zarażeniu grzybem z rodzaju Saprolegnia. Przybierają wtedy mlecznobiałą barwę, są pokryte nalotem lub sterczącymi na wszystkie strony niesegmentowanymi strzępkami grzybni. Grzybnia rozrasta się na kolejne, również zdrowe jajeczka powodując ich zniszczenie. Pleśniawka jest szczególnie niebezpieczna u gatunków, które składają ikrę zgrupowaną w jednym miejscu (np. na liściu lub kamieniu), jak to czyni np. większość przedstawicieli pielęgnicowatych. Wtedy w przypadku zakażenia grzybem bardzo szybko dochodzi do zniszczenia całej złożonej partii ikry.
Leczenie
Chore ryby należy jak najszybciej odizolować od reszty populacji i umieścić w mniejszych zbiornikach pozbawionych podłoża i roślin. Wyposażenie techniczne stanowią jedynie grzałka i przewietrzacz. W nich przeprowadza się również kąpiele lecznicze. Akwarium macierzyste z rybami nie wykazującymi objawów choroby należy odkazić środkiem zwalczającym przyczynę pierwotną wystąpienia pleśniawki (najczęściej stanowią ją infekcje bakteryjne, albo pasożytnicze lub obydwie naraz). Do odkażania zbiornika stosuje się najczęściej chloraminę, zieleń malachitową lub błękit metylenowy w stężeniach zalecanych przez producentów.
Grzyby wywołujące pleśniawkę najlepiej rozwijają się w niskich temperaturach wody oraz w środowisku obfitującym w rozkładające się resztki organiczne. Dlatego też pierwszym etapem walki z nimi w warunkach akwariowych jest podniesienie ciepłoty wody do poziomu co najmniej 27-28 º C, na okres trwania kuracji, a potem jeszcze na około tydzień po jej zakończeniu. Należy pamiętać o jednoczesnym intensywnym napowietrzaniu wody w tym okresie. We wczesnym stadium rozwoju choroby już samo podniesienie temperatury wody oraz jej jednorazowe odkażenie (np. chloraminą) daje pożądany efekt (Krężel 1983). Ponadto wskazane jest również jej zasolenie poprzez dodatek soli kuchennej w proporcji 1 łyżka stołowa na 10 l wody. Jednocześnie należy zadbać o poprawę warunków sanitarnych, usunąć wszelkie zalegające w zbiorniku resztki i wymienić 1/3 objętości wody na świeżą (zawsze odstałą). Na rynku istnieje wiele skutecznych i nowoczesnych preparatów przeciwko pleśniawce. Jednym z nich jest często stosowany Tetra FungiStop. Preparat ten daje również dobre efekty w zapobieganiu pleśnienia ikry. Stosuje się go bezpośrednio po tarle. Równie dobrym środkiem jest pospolita trypaflawina, stosowana zarówno przed, jak i po tarle (tylko w zbiorniku bez delikatnych roślin, gdyż związek ten działa na nie szkodliwie).
W leczeniu chorych ryb o wysokiej wartości hodowlanej najskuteczniejsze jest uprzednie pędzlowanie wacikiem nasączonym w roztworze środka leczniczego miejsc pokrytych grzybnią, a następnie zastosowanie kąpieli leczniczej (z użyciem jednego z podanych w tabeli I środków leczniczych). Z mojego doświadczenia wynika, że najbardziej skuteczne jest pędzlowanie zaatakowanych miejsc z użyciem jodyny (1 ml na 10 ml wody) i nadmanganianu potasu (1 g na 1 l wody). Także dwuchromian potasu w dawce 1 g na 100 ml wody (Antychowicz 1990) oraz chromian rtęci w dawce 1 ml na 10 ml wody (Bassler 1983) są bardzo skuteczne. W celu przeprowadzenia pędzlowania należy wyłowioną rybę umieścić w kuwecie wyłożonej gazą, którą obficie nasączono wodą o takiej samej temperaturze, co w akwarium, z którego została wyłowiona chora ryba. Do przytrzymywania ryby używamy także pasków wilgotnej gazy (nigdy palców). Zabieg trzeba wykonywać bardzo ostrożnie, aby w jak najmniejszym stopniu naruszyć ochronną warstwę śluzu oraz nie dopuścić do zetknięcia się środka leczniczego ze zdrową skórą, jak również skrzelami i oczyma.
Kąpiele lecznicze
W leczeniu pleśniawki stosuje się zarówno krótko-, jak i długotrwałe kąpiele lecznicze, jako zasadniczy sposób walki z nią. W tabeli I podano, zdaniem autora, najbardziej skuteczne środki lecznicze oraz ich stężenia i czas trwania kuracji (wg Antychowicza 1990) do przeprowadzania kąpieli leczniczych.
Kąpiel w soli kuchennej w stężeniu 20 g na 1 l wody, przez 15-40 minut (w zależności od wytrzymałości ryby) może mieć zastosowanie jedynie w przypadku słabej inwazji grzyba. Najbardziej skutecznym wydaje się być roztwór FMC.
Po zakończeniu kuracji leczniczej należy jeszcze przez pewien czas utrzymywać podwyższoną temperaturę wody i dobre jej natlenienie, jak również umiarkowanie karmić ryby, najlepiej łatwostrawnym, żywym pokarmem (rozwielitki).
Osobniki o nawracającej postaci choroby oraz takie, u których doszło do intensywnej inwazji grzyba należy eliminować z hodowli, gdyż szanse na ich wyleczenie są bardzo wątpliwe. Szczególnie oporną postacią choroby jest rozwijająca się grzybnia na skrzelach oraz zaatakowanie nią głębiej położonych tkanek ciała.
Zapobieganie
Zapobiegając chorobie należy przede wszystkim zadbać o regularne czyszczenie zbiornika z resztek organicznych, a zwłaszcza niedojedzonej karmy, obumarłych części roślin, martwych ślimaków oraz padłych ryb. Dobrej jakości filtr z wkładem z węgla aktywnego oraz regularne czyszczenie dna i usuwanie nagromadzonych resztek organicznych pozwala zachować właściwą higienę. Nie należy dopuszczać do gwałtownych spadków temperatury wody, którą powinno się utrzymywać na optymalnym dla danego gatunku poziomie. Bardzo ważne jest utrzymywanie w zbiorniku optymalnego pH wody. Skrajne wahania odczynu wpływają bardzo negatywnie na śluz pokrywający skórę, prowadząc do utraty przez niego właściwości ochronnych. Ryby należy chronić przed urazami zewnętrznymi. Przy łapaniu (najlepiej jest robić to szklaną fajką), czyszczeniu zbiornika od wewnątrz oraz manipulowaniu pod wodą trzeba zachować daleko idącą ostrożność, aby nie wystraszyć zwierząt. Uciekając w panicznym zrywie (jak to czynią np. skalary) mogą się one łatwo poranić, co stwarza niebezpieczeństwo zarażenia. Zbiornik odpowiednio przykrywać, aby zapobiec wyskakiwaniu ryb, co często zdarza się w czasie pogoni za pokarmem lub ucieczki przed silniejszym osobnikiem. Karygodnym błędem jest łapanie ryb w ręce, gdyż pozbawia się je przez to warstwy ochronnego śluzu. Należy zwalczać wszelkiego rodzaju infekcje bakteryjne oraz pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne, które w sposób bardzo znaczący przyczyniają się do wtórnego wystąpienia pleśniawki. Zwierzęta z jakimikolwiek objawami choroby należy natychmiast izolować od reszty stada. Nowo zakupione osobniki przed umieszczeniem ich w zbiorniku trzeba poddawać dwutygodniowej kwarantannie, uważnie je przy tym obserwując. Pewne źródło pozyskiwania ryb, to jeden z najskuteczniejszych sposobów uchronienia się przed zawleczeniem jakichkolwiek chorób do akwarium.
|
Komentarze: 0 :: Zobacz komentarze (Dodaj swój komentarz) |
|
|
Statystyki |
Nasi użytkownicy napisali 148378 postów, 4314 tematów
|
Mamy 7757 zarejestrowanych użytkowników
|
Ostatnio zarejestrowana osoba: lalo
|
|
|